Blog: “Iedere nieuwe leerkracht heeft recht op een coach, je moet jezelf ermee verwennen”

Toen Frans Heuijerjans (62) in 1989 bij de Handelsmavo (de rechtsvoorganger van Curio) begon als leerkracht bestond de coaching uit: ‘Hier is het boek, daar is het rooster, succes!’. Hoe anders is dat nu. Op Curio scala in Teteringen coacht Frans, als lid van het vijfkoppige coachingsteam, zeven nieuwe collega’s. Daarnaast geeft hij economie en Nederlands . Frans kan niet met zekerheid zeggen of door de coaching meer docenten behouden blijven voor Curio. “Ik weet wel dat nieuwe docenten zo sneller landen, zich gesteund voelen en beter worden in hun vak. En soms komen we er samen achter dat dit toch niet de plek is waar ze thuishoren. Dan vraag ik heel direct: wil je hier nog werken? Dan is het antwoord soms ‘nee’. En ook dat is goed.”

Acht weken zijn 34 jaar geworden

Frans is van oorsprong docent lo. In 1989 was hij in between jobs en deed hij de avondstudie Fontys economische wetenschappen. “Daar kwam iemand de klas binnen die vroeg of er iemand bereid was om op de Handelsmavo de leerkracht economie acht weken te vervangen. Die acht weken zijn inmiddels 34 jaar geworden.”

Volgens mijn collega’s sta ik altijd ‘aan’

De school beviel hem meteen. “Het gebouw, de gezelligheid en het teamgevoel zorgen ervoor dat ik tot op de dag van vandaag genoeg energie heb. Volgens mijn collega’s sta ik altijd ‘aan’.” De eerste jaren combineerde Frans de vakken economie en lo. “Maar de gymlessen waren steeds op een andere locatie. Het heen en weer reizen brak me op een gegeven moment op. Nu geef ik al tientallen jaren les op één locatie.” Wat vroeger de Handelsmavo heette, is nu Curio scala geworden. “De doelgroep is zeker veranderd. Voorheen kwamen hier vooral ondernemerskinderen om hun ondernemersdiploma te halen. Nu geven we les aan kinderen uit veel verschillende culturen. Het mooie is dat dit heel goed mixt!”

Ik zoek de positieve energie op

Frans vindt het fijn om meer te doen dan lesgeven alleen. “Ik zoek de positieve energie op. De afgelopen jaren heb ik naast het lesgeven allerlei extra taken gedaan: examensecretaris, roostermaker, teamleider en onderwijsmanager a.i. Naast het lesgeven coach ik nieuwe collega’s en dat geeft energie. Het onderling contact is prettig, veilig en op basis van gelijkwaardigheid.”

De antwoorden zitten heel vaak in jezelf

Coachen doet Frans vooral vraaggestuurd. “Ik geef niet ongevraagd tips. Ik woon lessen bij, kijk naar het pedagogisch handelen, doe voortgangsgesprekken en nabesprekingen. De beste methode om iemand te coachen is te stimuleren dat ze zelf op zoek gaan naar het antwoord en dit gaan ervaren. Stel dat je voor je gevoel al alles hebt gedaan om een leerling te stimuleren, maar het lukt niet. Dan heb ik daar ook niet zomaar hét antwoord op. Het is ook logisch dat je als starter soms handelingsverlegen bent. Dan weet je het even niet meer. Wel vraag ik door waarom je aanpak niet werkt en wat de gewenste situatie is. En uiteindelijk komt het antwoord er. Dan is het een kwestie van de oplossing uitwerken en uitproberen. Echt, de antwoorden zitten heel vaak in jezelf. En als een nieuwe collega dan achter het antwoord komt, die aha-ervaring, dat geeft me een boost.”

Brutaal gedrag moet je niet persoonlijk maken

Frans heeft inmiddels al veel collega’s begeleid. “Veel nieuwkomers overschatten in het begin dat ze de studenten in de hand hebben. Ze denken ‘ik geef een opdracht en dan doen ze dat wel’ of ‘ik zeg dat ze die spullen mee moeten nemen, dus dat doen ze dan wel’. Eén ding is zeker: leerlingen zoeken de grens op. Dus die gaan echt niet meteen doen wat jij zegt.” Nog een wijze les van Frans voor elke leerkracht; brutaal gedrag moet je niet persoonlijk maken. “Natuurlijk lukt je dat niet meteen. Eerst moet je meters maken. Boos worden betekent onmacht van jou. Het is een kwestie van een dikke huid opbouwen en de achtergrond van je leerlingen leren kennen. Soms zit een leerling ook bij mij nog in mijn allergie. Ik stap dan naar de mentor van die leerling. Die geeft me informatie over de achtergrond. En vaak kan ik het gedrag dan plaatsen. Dan word ik empathischer, zachter. Heeft die leerling dan een grote mond? Dan zeg ik zoiets als ‘ik zie dat je boos bent. Fijne dag nog’.”

Je moet jezelf verwennen met een coach

Frans vindt dat iedere nieuwe leerkracht recht heeft op een coach. “Je moet jezelf ermee verwennen.” Hij zou dit recht binnen Curio nog meer willen borgen. “Elke nieuwe leerkracht moet gebruik kunnen maken van lesobservatie, handelingsadviezen en coachingsgesprekken. Hiervoor wil ik een eenduidig handboek maken rondom coaching voor heel Curio. Met tools om collega’s op weg te helpen bij het coachen van nieuwe medewerkers.” Maar ook nieuwe docenten moeten hun steentje bijdragen aan het succes. “Het is belangrijk dat docenten zich niet opsluiten in hun lokaal. Kom naar de personeelskamer, ontspan en deel. Je kans op succes is groter door open te zijn en je ervaringen te delen, te vertrouwen in elkaar. Dan kun je goed landen en maak je samen een prettig team.”

Binnen Curio heb je honderd procent invloed op de taken die je uitvoert

Het managementteam van Curio scala geeft Frans alle ruimte om zich te ontwikkelen. “Ik zoek eigenlijk altijd wel taken erbij en gelukkig weten ze me te vinden. Binnen Curio scala heb je honderd procent invloed op de taken die je uitvoert. Ik zeg nooit meteen ‘ja’. Ik heb geleerd dat je beter kunt zeggen dat je enthousiast bent en over een vraag na gaat denken. Dan heb je nog altijd de mogelijkheid om alsnog ‘nee’ te zeggen. Ik heb zelf gekozen voor alles wat ik doe en heb gedaan. Niet dat ik alles leuk vind, maar soms vind ik het gewoon te belangrijk om te laten liggen.”